در کوچه‌پس‌کوچه‌های پرجنب‌وجوش هرات، کارخانه‌ای در حال دوختن روایتی تازه از هنر، اقتصاد و فرهنگ است. کارخانه‌ای که در دل خود صدای چرخ‌های خیاطی، عطر پارچه‌های تازه و امید صدها خانواده را جای داده است.
غلام‌سرور تابش، مردی با پشت‌کار، کارخانه‌اش را با نگاهی فراتر از بازار محلی راه‌اندازی کرد.
حالا روزانه بیش از ۴۰۰ دست یخن در این کارخانه تولید می‌شود یخن‌هایی که نه‌فقط بازار افغانستان، بلکه دل مشتریان در ایران، ترکیه، هند، پاکستان و حتی برخی کشورهای عربی را هم به‌دست آورده‌اند.
او می‌گوید: «ما از اول تصمیم گرفتیم فقط به بازار داخلی قناعت نکنیم. تلاش کردیم کیفیت را بالا ببریم، طرح‌ها را به‌روز نگه‌داریم و بسته‌بندی شیک ارائه کنیم. نتیجه‌اش این شد که امروز در چند کشور مشتری ثابت داریم.»
این کارخانه تنها محل تولید یخن نیست؛ بلکه محیطی برای اشتغال و آموزش صدها زن و مرد هراتی است.
بیش از ۴۰۰ نفر – به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم – از این کارخانه نان می‌برند. از دوزنده و طراح گرفته تا فروشنده و توزیع‌کننده.
تابش با افتخار از کاهش واردات می‌گوید: «با گسترش تولیدات داخلی، واردات یخن‌های چینی و پاکستانی کمتر شده. مردم ترجیح می‌دهند جنسِ را جریداری کنند که هم باکیفیت‌تره، هم ساخت وطن است.»
در آستانه عید، بازار پوشاک رنگ‌وبوی تازه‌ای به خود می‌گیرد و یخن، این لباس سنتی با طراحی‌های نو، بار دیگر به انتخاب نخست خیلی‌ها تبدیل شده است.
سهراب هروی، یکی از مشتریان کارخانه، به ما می‌گوید: «پارچه‌ها باکیفیت‌اند، دوخت‌ها دقیق. مهم‌تر از همه این‌که حس خوبی دارم وقتی لباسی را می‌پوشم که تولید وطن خودماست.»
گفتنی است که یخن برای مردم هرات فقط لباس نیست؛ نماد هویت و پیوند با ریشه‌هاست. در مراسم عروسی، عیدها، محفل‌های مذهبی و حتی دیدوبازدیدهای خانوادگی، پوشیدن یخن بخشی از زیبایی آیینی مردم این ولایت محسوب می‌شود.
گزارش‌گر: کبرا سالاری