یکی از سوالاتی که امروز ذهن و ضمیر بسیاری را به خود مشغول نموده است، اینست که:
آیا ناتو و دیگر نیروها در افغانستان موفق به آوردن صلح و ثبات میگردند؟ اگر جواب را از وضع و حالت موجود دریافت نمائیم « نه » خواهد بود. برای اینکه وضع امروزی افغانستان چیزی کمتر از دورانهای گذشته ندارد. به هیچ چیز اعتماد نمانده و هیچ چیز بر مراد ملت افغانستان ادامه ندارد. گذشته از آن دست کم گرفتن افغانستان و به یک دست برداشتن آن اشتباهیست که کمک کنندههای خارجی هر روز مرتکب آن میگردند. خیلی قوتها و قدرتهای بزرگ و افسانوی وقتی وارد معرکه افغانستان شدند و خواستند اینجا را فتح شده و قلمرو بیدردسر خود بسازند، هیچ وقت به آرمان خود نرسیدند. اگر از اسکندر و چنگیز و تیمور و بریتانیای کبیر و اتحاد جماهیر شوروی و بالاخره پاکستان، همه بالنوبه تلاشهای پر از مصرف کردند. اما با گذاشتن تلفات و شکست با رسوایی از این سرزمین مانند مارهای زخمین کوچیدند.
تحلیل و نبشت
وقتی از تحول ارتباطات صحبت میکنیم، منظور ما تنها تغییر کردن مفهوم زمان و مکان در انتقال و دریافت پیام نیست. وسایل ارتباطات نوین، به ویژه شبکههای اجتماعی در کنار اینکه رساندن و گرفتن پیام را سرعت بخشیده، روی نوع بروز هویت افراد نیز اثر گذاشتهاند. دانشمندان علوم اجتماعی و ارتباطات بر ظهور شخصیت متفاوت فرد در شبکههای اجتماعی نیز تأکید کردهاند. به طور مثال، اگر کاربری در حوزه حقیقی درونگرا باشد، ممکن است در شبکههای اجتماعی به دلیل رفع بعضی از محدودیتها، مثل عدم شناخته شدن هویت، برونگرا باشد. حتا ممکن است که با هویت گنگ هر ناکرده و ناگفتهای که بروز آن در فضای حقیقی برایش ناممکن مینماید را در فضای مجازی برون اندازد. فحاشی مجازی و خشونت لفظی نیز جزو همیندست پدیدهها است که میتوان با هویت پنهان یا آشکار، راحتتر در فضای مجازی بروز داد. بهتر است بگوییم که این فضای غیرحقیقی بروناندازی سوءرفتار کلامی را آسانتر کرده است. در این مقاله به این میپردازیم که دگرگونی ارتباطات، به ویژه ظهور شبکههای اجتماعی، چقدر بر فحاشی در فضای غیرحقیقیی در افغانستان تأثیر داشته است؟
تحول ارتباطات؛ فحاشی مجازی با هویت «گنگ» در افغانستان
چندی پیش کتاب «انسان در جستجوی معنا» را مطالعه میکردم. وضعیت اسفبار اسیرها که در این کتاب ذکر شده را پیش چشمانم مجسم میکردم و شرایط فعلی جامعه را نیز با تأسف در نظر گرفتم که «باور» و «امید» رو به کاستی میرود. قرائت ناصواب از دین و دیانت، ضعف اخلاقی و قانون گریزی و صدها مشکل دیگر، معنا و مفهوم زندگی را کمرنگ میکند.
مولانا و معنای زندگی
امروزه از بزرگمسألههایی که کشورهای رو به توسعه را با چالشهای پیچیده و متنوعِ اجتماعی روبهرو کردهاست، نبودِ تعریفِ جامع و کامل از واژهی بیسوادی و یا هم کمسوادی اجتماعی است. اگر چه همین کمسوادی و بیسوادی اجتماعی است که ارادهی تصمیمگیری را از طبقهی آموزشدیده در اجتماع گرفته و میگیرد و نیز نبود آگاهی، برابری و عدالت اجتماعی از پیامدهای بیسوادی است؛ با این حال بایسته است تا در ارتباط به این مسأله، تعمقی کرد و چون و چراها را پیش کشید.
چیستی سواد
تا کنون بیش از 150 میلیون نفر به کووید-19 مبتلا شدهاند و از این میان بیش از 3 میلیون نفر جانِ خود را از دست دادهاند. حتی اکنون که برنامههای واکسیناسیون در جریان است، این ویروس همچنان مصیبت به بار میآورد و این در حالی است که آمار واقعیِ مرگومیر، بسیار بیشتر از تعدادی است که اعلام میشود. بعضی از کشورها موفق شدهاند که بر این بیماری عالمگیر غلبه کنند و بعضی دیگر، در برابر آن کاملاً به زانو در آمدهاند. برای مثال، تلفات ژاپن با جمعیتی 126 میلیونی، فقط 5 هزار نفر بوده است اما در مکزیک که جمعیتی تقریباً برابر با ژاپن دارد، بیش از 150 هزار نفر جان باختهاند.