با سقوط نظام جمهوری در 24 اسد سال گذشته، تعدادی از چهرههای سیاسی، نخبهگان و شماری از مردم، کشور را ترک کردند. این ترک متخصصان و مردم، نگرانی زیادی میان اتباع و حاکمان فعلی کشور بودجود آورد. به گونهی که بسیاری از آگاهان ترک این افراد را بحران در مهاجرت و فعالیتهای تخصصی و اداری دانستند. در پی این نگرانیها، کابینهی امارت اسلامی از ایجاد کمیسیون ویژهی ” برگشت شخصیتهای افغان” خبر داده است و این ابراز امیدواری را نه تنها میان مردم کشور ایجاد کرده بلکه واکنشهای جهانی نیز به آن مثبت بوده است. اما این اقدام نیازمند پیگیری دوامدار و ایجاد اعتمادسازی میان شخصیتهای افغان بیرون از کشور و امارت اسلامی است.
اگرچه که تا هنوز اجندای این کمیسیون مشخص نیست، اما امارت اسلامی در وهلهی نخست باید فضای اعتمادسازی را میان شخصیتهای بیرون از افغانستان و حکومت فعلی بوجود آورد. آنچه پیداست تعدادی زیادی از این افراد، دلیل عمدهیشان را برای مهاجرت، نداشتن امنیت جانی و مالی در افغانستان پس از امارت اسلامی اعلام میکنند. درست است که امارت اسلامی عفو عمومی اعلام کرده است، اما این بسنده نیست. حکومت میتواند از طریق ارتباط دوامدار و دیدارهای رو در رو اطمینان بیشتری برای برگشت کنندهگان شخصیتهای افغان بدهد.
دیگر اینکه، امارت اسلامی باید به شخصیتهای افغانی که از کشور بیرون شدهاند، اطمینان بدهد که تشکیل حکومت فراگیر و شایستهسالاری برای آنان یک اصل است. چون تعدادی از شخصیتهای افغان به شمول وزیر خارجهی حکومت پیشین در واکنش به تشکیل این کمیسیون، فراگیری نظام را مهم تلقی کرده است !
در صورتی که کمیسیون ایجاد شده بتواند زمینه اعتماد میان حکومت و شخصیتهای بیرون از کشور بوجود آورد، این نه تنها به برگشت چهرههای نخبه و کاردان کشور کمک میکند، بلکه سبب رضایت ملی و جذب رضایتهای جهانی و شناسایی نظام نیز خواهد شد.
از سوی هم، امارت اسلامی باید توجه داشته باشد که زنجیرهی فساد گسسته دوباره احیا نگردد. شکی نیست که فساد عمدهترین دلیلی سقوط حکومت پیشین و عدم داشتن پشتوانهی ملی بوده است، به این معنی که اگر شماری از چهرهها و کاردانانی به کشور بر میگردند، سهیم شدن آنها در نظام باید بر اصل پاک بودن شان از فساد باشد، در غیر این صورت، برگشت افراد و چهرههای که به فساد آلوده بودند، از یک سو برای مردم قابل پذیرش نیست و از سوی دیگر تکرار دورهی تلخی دیگر را نیز به دنبال خواهد داشت.